Dinsel ya da manevi bir sorun klinik ilgi odağı olduğunda bu katagori kullanılabilir. Örnekleri arasında inançların sorgulanması biçiminde sıkıntı veren yaşantılar, inanç değiştirmeyle birlikte gelen sorunlar ya da bir dinsel örgüt ya da kurumla ilişkili olması gerekmeyen manevi değerlerin sorgulanması vardır.
Sevilen birinin ölümüne gösterilen tepki klinik ilgi odağı olduğunda bu kategori kullanılabilir. Bazı yas tutan bireyler kaba tepkilerinin bir parçası olarak Majör Depresif Epizoda özgü semptomlar sergiler (örn. üzüntü ve uykusuzluk, iştahsızlık ve kilo kaybı gibi eşlik eden semptomlar). yas tutan kişi depresif duygudurumu “olağan” kabul eder, ancak insomnia ya da anoreksiya gibi eşlik eden semptomlardan kurtulmak için profosyenel yardım arayışında olabilir. “Olağan”yasın süresi ve dışavurumu değişik kültürel gruplar arasında oldukça değişkenlik gösterir. Semptomlar kayıptan sonra 2 ay sürmedikçe genellikle Majör Depresif Bozukluk tanısı konmaz. Ancak “olağan” bir yas tepkisine özgü belirli bir takım semptomların varlığı yasın Majör Depresif Epizoddan ayırt edilmesine yardımcı olabilir. Bunlar arasında, 1) sağkalanın ölüm sırasında yaptığı ya da yapmadığı eylemlerin dışında kalan şeyler için duyduğu suçluluk; 2) sağkalanın, ölmüş olsaydı daha iyi olurdu ya da keşke ölenle birlikte ölseydi duygularının dışında kalan ölüm düşünceleri; 3)değrsizlik düşünceleriyle hastalık düşüncesinde uğraşıp durma; 4) belirgin psikomotor retardasyon; 5) işlevsellikte uzun süreli ve belirgin bozulma olması ve 6) ölmüş olan kişinin sesini duyuyor olma düşüncesi ya da gelip geçici olarak görüntüsünü gönme dışında kalan halüsinatuar yaşantılar vardır.
Kişinin yaşı göz önünde bulundurulduğunda olağan sınırlardan olan, yaşlanma sürecine bağlı nesnel olarak gösterilen kognitif bir gerileme klinik ilgi odağı olduğunda bu kategori kullanılabilir. Bu durumda olan bireyler adları ya da randevularını anımsamakta güçlük çektiklerini belirtebilirler ya da bu bireylerin karmaşık sorunları çözmede zorlukları olabilir. Bu katogori ancak kognitif bozukluğun özgül bir mental bozukluğa ya da nörolojik duruma bağlanabilir olmadığının belirlenmesinden sonra düşünülmeledir .
Klinik ilgi odağına, sınırda entellektüel işlevsellik, yani 71-84 aralığında bir IQ eşlik ettiğinde bu kategori kullanılabilir. Belirli birtakım mental bozukluklarla (örn. şizofreni) birada görüldüğünde Borderline Entellüktüel İşlevselliğin Mental Retardasyondan (70 ya da altında bir IQ) ayırt edilmesi özellikle zor olur.
Bir mental bozukluğua (örn. Davranım Bozukluğu, Antisosyal Kişilik Bozukluğu ya da bir Dürtü Bozukluğu) bağlı olmayan erişkin antisosyal davranışı klinik ilgi odağı olduğunda bu katogori kullanılabilir. Örnekleri arasında çocukların ya da ergenlerin tek bir antisosyal eylemi (bir antisosyal davranış örtüsü değil) sayılabilir.
Temarruzun başlıca özelliği, askere gitmek ya da askeri bir görevi üstlenmekten kaçma, işten kaçma, maddi (parasal) tazminat alma, cezai takibattan yakayı kurtarma ya da ilaç elde etme gibi dış uyaranlar nedeniyle yapılan, amaçlı (kasıtlı) olarak, doğru olmayan ya da abartılı fizik ya da psikolojik semptomlar çıkartmadır.
Belirli birtakım koşullarda Temarruz uyumsal bir davranışı gösteriyor olabilir örneğin, savaş zamanı düşmana esir düşmüş iken hastalık taklidi yapıyor olma.
Aşağıdakilerin herhangi bir bileşkesi saptandığında bir Temaruz olabileceği özellikle akla gelmelidir.
1. Kişi ile karşı karşıya gelinmesinin adli tıbbı ilgilendiren bir yanı varsa (örn. kişinin muayene için kendi avukatı tarafından yollanmış olması)
2. Kişinin ileri sürdüğü stresi ya da eksinliği (maluliyeti) ile nesnel bulgular arasında belirgin bir tutarsızlık varsa
3. Tanısal değerlendirme sırasında işbirliği yapmama ve uygulanan tedaviye uyum göstermeme
4. Antisosyal Kişilik Bozukluğunun olması
Temaruz, semptom ortaya çıkartmada dış uyaranın olması ile Yapay Bozukluktan ayrılır. Çünkü Yapay Bozukluğun ortaya çıkışı dış uyaranlar ile ilişkili değildir. Hasta rolünü sürdürmek için intrapsişik bir gereksinme olduğunun kanıtlarının olması Yapay Bozukluğu
135
düşündürür. Temaruz, semptomların amaçlı (kasıtlı) olarak ortaya çıkarılışı ve buna eşlik eden açık dış uyaranlarla ilgili olarak ortaya çıkışı ile de Konversiyon Bozukluğundan ve diğer Somatoform Bozukluklardan ayrılır.
Temaruzda (Konversiyon Bozukluğunun tersine) çoğu kez telkin ya da hipnozla semptomlardan kurtulma olmaz.
Bir mental bozukluğun ya da genel tıbbi bir durumun tedavisinin önemli bir yönü ile uyumsuzluk gösterme, klinik ilgi odağı olduğunda bu kategori kullanılabilir.
Uyumsuzluk nedenleri arasında uygulanan tedaviden kaynaklanan rahatsızlık (örn. ilaç yan etkeleri) tedavi harcamaları, önerlen tedavinin olumlu ve olumsuz yanlarıyla ilgili olarak kişisel değer yargıları, dinsel ya da kültürel inançlar abağlı kararlar, uyumsuz kişilik özellikleri ya daşetme biçimleri (örn. hastalığın inkârı) ya da bir mental bozukluğun varlığı (örn. Şizofreni, Çekingen Kişilik Bozukluğu) sayılabilir.
Sorun ayrıca klinik ilgi gösterilmesini gerektirecek derecede ağır ise ancak bu kategori kullanılmalıdır.
Bir erişkinin cinsel kötüye kullanımı(örn.cinsel zorlama, ırza tecavüz) klinik ilgi odağı olduğunda bu kategori kullanılmalıdır.
Klinik İlgi Odağı Olabilecek Ek Kodlar
Bir erişkinin kötüye kullanımı (örn. eşini dövme, yaşlı anababanın kötüyekullanımı) klinik ilgi odağı olduğunda bu kategori kullanılmalıdır.
Çocuğun Cinsel Kötüye Kullanımı